تا حالا سورتمه سوار شدین؟

بدون شک جواب ٪۹۹ ایرانی‌ها به این سوال منفی‌ئه. کشوری که آب‌وهوای گرم‌وخشک داره سورتمه‌سواری نداره. از اون‌طرف اگه به مردم کشورهای اسکاندیناوی بگی ایرانی‌ها یه ضرب‌المثل دارن که می‌گه شترسواری دولادولا نمی‌شه شک نکنین اولین چیزی که ازتون می‌پرسن اینه که شتر چیه؟!

البته در ایران می‌شه سورتمه سوار شد اما نه همه‌جا، می‌دونین که این وسیله محدودیت حرکتی داره. تو کشورهای اسکاندیناوی هم می‌شه شتر سوار شد، به شرط این‌که یه‌دونه پیدا کنین!

می‌خوام راجع به سورتمه‌سواری توی ایران صحبت کنم اما لازمه که قبلش کمی راجع به این وسیله بدونیم.

سورتمه ، کشیدنی جذاب

سورتمه وسیله‌ای‌ئه که روی زمین حرکت می‌کنه اما چرخ نداره و سیستم حرکتش به‌صورت لیز خوردن روی سطحه. سورتمه‌ها انواع مختلفی دارن که به نوع استفاده و منطقه‌ای که ازش استفاده می‌شه بستگی داره.

مثلا سورتمه‌های بارکشی که توی قطب شمال می‌بینین؛ همون‌طور که از اسمش معلومه برای حمل بار طراحی شده و فضایی برای نشستن افراد نداره، تنها فضای قابل استفاده برای انسان انتهای وسیله‌س که اون هم به اندازه‌ یک نفر که بایسته جا داره.

بعضی دیگه از سورتمه‌ها برای تفریح و بازی طراحی شدن، این مدل‌ها اندازه حداقل دو نفر صندلی دارن و برخلاف سورتمه باری، کمی از سطح زمین بلندتر هستن.

نوع دیگه‌ای از این وسیله وجود داره که خیلی کوچیک و برای بازی کودکان طراحی شده، این مدل فقط یه صفحه کوچیک داره که بچه روش دراز بکشه و وسیله رو به حرکت دربیاره.سورتمه معمولا توسط سگ، گوزن شمالی، اسب یا قاطر کشیده می‌شه و گاهی هم توسط گاو. مثلا سورتمه‌های باری قطب از سگ‌ به‌عنوان نیروی محرک استفاده می‌کنن.

باورهای اشتباه در مورد سورتمه

چند خط بالاتر گفتیم این وسیله گاهی توسط گاو هم کشیده می‌شه. شاید تعجب کنین چون گاو حیوونی‌ئه که معمولا در مناطق برفی پیدا نمی‌شه، اما سورتمه که در مناطق غیر برفی پیدا می‌شه!

درسته که این وسیله در فصل زمستان خیلی مفیده ولی می‌تونه توی مزارع مرطوب، جاده‌های گل‌آلود و حتی زمین سخت هم کشیده بشه، کافیه شخصی با چرب کردن یا خیس کردن تیغه‌ها به حرکتش کمک کنه.

یک باور قدیمی و اشتباه دیگه در مورد حرکت این وسیله روی برف و یخه که طبق اون، فشار تیغه‌های وسیله روی برف و یخ باعث ایجاد سطح نازکی از آب می‌شه که به سورتمه امکان حرکت کردن می‌ده. این تصور کاملا اشتباست. مکانیزم حرکت سورتمه، خیلی ساده، همون سر خوردن معمولی‌ئه.

تاریخچه سورتمه

حتما براتون جالبه که بدونین در زمان‌های گذشته هم استفاده از این وسیله محدود به مناطق برفی و سرد نبوده، به‌طوری که مردم مصر باستان برای انجام کارهای عمومی زیادی از سورتمه استفاده می‌کردن، به‌خصوص برای حمل هرم‌سنگ‌های سنگین که در سردر معابد و مکان‌های مهم دیگه شهر کاربرد داشته.

وایکینگ‌ها هم که جزو ساکنین اسکاندیناوی بودن از این وسیله استفاده می‌کردن. این واقعیت بعد از پیدا شدن تعدادی سورتمه در حفاری باستان‌شناسی کشتی اوزبرگ اثبات شد.

قسمت جالب این‌جاست که بسیاری از اشراف و مقامات هم این وسیله رو ترجیح می‌دادن. تا اواخر قرن ۱۹م، سورتمه ووزک وسیله‌ای برای حمل‌ونقل سریع اشراف بین سیبری و قسمت اروپایی روسیه بود؛ نوعی سورتمه پوشیده زمستونی که ظاهری شبیه کالسکه داره اما روی تیغه حرکت می‌کنه.

در همین زمان بریتانیایی‌ها از این وسیله برای سفرهای اکتشافی به مناطق قطبی استفاده می‌کردن که نوع مدرن اون هم‌چنان در قطب شمال و جنوب دیده می‌شه.

سورتمه مدرن

سورتمه‌های مدرن به ندرت توسط حیوانات کشیده می‌شن چون به نیروی محرکه قوی‌تری احتیاج دارن، به همین دلیل توسط موتورهای سوختی حرکت می‌کنن یا درصورت داشتن ابعاد کوچیک توسط خود شخص کشیده می‌شن.

برف‌رو یا اسنوموبیل (Snowmobile) یکی از انواع سورتمه موتوری هست که حتما توی فیلم‌های سینمایی دیدین. سورتمه‌های موتوری قدرت جابجایی و حمل بار بیشتری دارن.

سورتمه در ایران

برای ما ایرانی‌ها وسط گرمای تابستون چی می‌چسبه؟ بیاین یه‌بارم که شده بستنی رو کنار بذاریم و سورتمه سواری به سبک بابانوئل رو تجربه کنیم. بابانوئلی که دیرش شده و باید همه هدایا رو قبل از نیمه‌شب به دست بچه‌ها برسونه.

اگه دوست دارین این حال خوب رو تجربه کنین به شهربازی قهرمانان بیاین و سورتمه رو امتحان کنین. لذتی داره که قطعا تابه‌حال تجربه نکردین، خنکای سواری در قطب رو روی گونه‌هاتون حس می‌کنین.